Gatsy vĩ đại (Đại gia Gatsby)

Có vài đều hơi trớ trêu với tác phẩm này, đó là tên nhan đề tiếng Việt “Gatsby vĩ đại” thì sát nghĩa hơn, nhưng lại bị đánh giá là chất lượng hoàn thiện kém hơn phiên bản “Đại gia Gatsby” của Nhã Nam, còn một điều nữa đó là khi tác phẩm mới ra mắt thì nó không bán được bao nhiêu, mãi về sau, đến tận năm 1953, khi ấy Francis Scott Key Fitzgerald đã mất thì tác phẩm mới được đón nhận rộng rãi. Nhưng rất tiếc lúc này ông ấy đã không còn trên đời để mỉm cười với thành tựu của mình nữa rồi.

Trong quyển Hội hè miên man của Ernest Hemingway cũng có nhắc đến ông trong chương cuối, ông có một cuộc sống khá bế tắc với người vợ bị tâm thần, tin thần ông cũng không ổn định khiến ông không mấy tự tin và đôi lúc cũng hơi bị tâm thần giống như vợ ông. Cuộc sống nghèo túng và người vợ bệnh tật đã khiến ông ra đi khi còn rất trẻ, ông mất ở tuổi 44. Còn tác phẩm The great Gatsby là tác phẩm xuất sắc nhất của ông thì mãi nhiều năm sau khi ông mất thì người ta mới nhận ra được giá trị của nó.

Có lẽ vì 3 chương đầu của tác phẩm rất lòng vòng, người đọc cứ xem anh Nick chuyển nhà đến một nơi mà xung quanh toàn là biệt thự trong khi chỉ có ngôi nhà của anh là tồi tàn, rồi cảnh anh đến thăm Daisy rồi cùng anh chàng Tom đi chơi với cô bồ nhí của anh ta. Đọc hết ba chương đầu mà vẫn chưa thấy Gatsby ở đâu, trong khi đó tác phẩm chỉ có 9 chương. Điều này rất dễ khiến người đọc cầm sách lên đọc một hồi rồi cảm thấy chán nản và bỏ qua nó, vì vậy mà tác giả đã không kịp sống để chứng kiến sự thành công của tác phẩm khi nó nằm trong top 100 tác cuốn sách hay nhất thế kỷ 20 do nhà sách Fnac của Pháp và báo Le Monde tổ chức bầu chọn.

Thôi không nói nhiều nữa, vào nội dung ngay thôi.

The Great Gatsby đúng như tên của nó, kể về một con người vĩ đại, đó là Gatsby. Một chiến sĩ, một sĩ quan nhưng cũng là một nạn nhân trong chiến tranh. Anh có một tình yêu nồng nàn cùng với Daisy, một cô nàng xinh đẹp, kiêu kỳ, nhưng nàng cũng yêu anh. Anh tham gia chiến trường, chiến đấu vì đất nước để rồi khi chiến tranh kết thúc, trong tay anh chỉ có duy nhất bộ quân phục. Gatsby đã nghèo đến nỗi không có một bộ sơ mi, anh đã phải mặc quân phục khi ra đường. Cái nghèo đã khiến anh mất tất cả, mất luôn cả tình yêu của mình. Daisy đã vô tâm bỏ lại anh mà cưới Tom Buchanan, một người giàu sụ.

Chính những mất mát, những tổn thương đó đã cho anh một sức mạnh, một ý chí hơn hẳn mọi người, để Nick, nhân vật kể chuyện phải gọi anh là The Great Gatsby.

Anh đã làm tất cả, không bỏ qua một thứ gì để trở nên giàu có, để giành lại được tình yêu của mình. Tuy tiểu thuyết không nhắc gì đến chuyện làm ăn của Gatsby, nhưng người đọc có thể hình dung được Gatsby đã làm những chuyện bất chính để có thể giàu có nhanh đến thế. Nhưng mà “đằng sau mọi gia sản kết sù là một tội ác” mà.

Anh giàu có, anh mở những bữa tiệc tùng triền miên suốt đêm chỉ với một hy vọng duy nhất, đó là được Daisy một lần tò mò ghé qua. Nhưng Daisy đã thật vô tâm, thật tàn nhận khi cô đã không bao giờ ghé qua những bữa tiệc ấy một lần dù họ chỉ cách nhau một vịnh nhỏ. Hai quả trứng, tưởng chừng gần sát nhau nhưng hoá ra lại xa vời vợi. Hàng đêm, anh nhìn thấy thứ ánh sáng màu xanh toả ra từ quả trứng bên kia vịnh, với tay, tưởng chừng như sắp nắm lấy được cái ánh sáng, cái tình yêu ấy nhưng hoá ra lại chẳng bao giờ chạm tới được.

Cho đến khi anh bị chết oan, bởi chính con người mà anh yêu thương là nguyên nhân, thì tất cả họ đều hững hờ, không một ai còn nhớ đến anh nữa. Những con người hàng đêm vẫn đến nhà anh, tiệc tùng triền miên, đến khi anh ra đi, họ không hề đến viếng anh dù chỉ một lần. Daisy, con người mà anh rất yêu thương và cô cũng rất yêu anh, anh đã chết vì cô nhưng cô vẫn dửng dưng, vẫn nhẫn tâm không còn nhớ đến anh nữa.

Những con người ấy thật nhẫn tâm và độc ác.

Gatsby vĩ đại là một lời tố cáo về lối sống vô tâm, chuộng vật chất của thế hệ trẻ. Một lối sống đã đánh mất đi những giá trị mà con người cần phải có. Không những thế, tác phẩm còn phần nào nói lên những hậu quả mà chiến tranh đã đem lại, tuy không nhiều nhưng ta cũng phần nào cảm nhận được. Đó còn là một bản tình ca cho tình yêu vĩ đại của Gatsby.

Không chỉ phù hợp với bối cảnh hiện thời, tác phẩm còn phản ánh ngay cả lối sống hiện tại của xã hội Việt Nam chúng ta, một lối sống lệch lạc của thế hệ trẻ. Họ sống theo lối sống mà có thể gọi là “thế hệ bị bỏ đi”. Tôi sẽ không nói nhiều đến việc đó ở đây, nếu bạn là một người tinh tế, bạn sẽ cảm nhận được cái cách sống lệch lạc của giới trẻ bấy giờ.

Nếu dùng một câu để giới thiệu về nó, thì tôi sẽ nói: Đây là một tác phẩm không thể bỏ qua trong đời.