Thất lạc cõi người

Đầu tiên, phải nói rằng đây là một quyển sách rất hay mà bạn không nên bỏ qua, phải đọc nó ít nhất một lần trong đời. Thất lạc cõi người, hay Nhân gian thất cách, hay Mất tư cách làm người là một tiểu thuyết ngắn của nhà văn người Nhật Dazai Osamu. Nó viết về một con người hoàn toàn bị mất tư cách làm người, và anh ta đã ra đi khi còn trẻ, nhưng lúc đó, trông anh ta chẳng khác nào một lão già. Và đâu đó trong quyển tiểu thuyết ngắn ấy, nó ẩn hiện một chút nào đó chính cuộc đời của tác giả với nhiều lần tự sát không thành. Đây cũng là quyển tiểu thuyết cuối cùng của cuộc đời ông trước khi ông tự tử cùng với người tình của mình.

Bạn đã bao giờ nghĩ tới việc tồn tại một con người không còn tư cách làm con người nữa? Đó là nhân vật chính, Oba Yozo, một con người đã nghĩ mình không có tư cách làm người ngay từ khi còn bé. Đó là một nhân vật luôn sống giả dối với chính mình, luôn phải làm trò hề để che giấu con người mình. Một con người sống không có mục đích, không có ý nghĩa, thậm chí anh ta còn không biết mình đã sống trên đời này để làm gì. Và đặc biệt là anh ta không còn tư cách để làm một con người nữa. Sa đọa, trụy lạc. Khi chứng kiến cảnh vợ mình bị người khác hãm hiếp ngay trước mặt mình, anh ta chỉ chạy lên sân thượng mà trốn mình ở đó. Đó có còn là con người nữa không?

Tôi không muốn kể ra hết nội dung của sách mà muốn các bạn tự đọc thì sẽ hấp dẫn hơn, nhưng cũng phải nói một tí về nó thì mới có thể viết tiếp được. Một người trẻ tuổi đã nhận được ba quyển sổ ghi chép từ một madam trong quán ba. Bên trong đó chính là những gì mà Oba Yozo đã trải qua, tất cả những suy nghĩ, những hành động mà anh ta đã làm, và tất nhiên là anh ta cảm thấy mình không đủ tư cách để làm một con người.

Ngay từ khi còn bé, Yozo đã không thể nào hiểu được con người. Cậu ta không phải là một con người. Cậu ta đã diễn trò hề để chọc cười mọi người. Cậu cho rằng chỉ có vậy cậu mới tiếp xúc được với con người, và cậu đã làm vậy trong suốt cuộc đời của mình. Thậm chí cậu còn không dám nói chuyện. Cậu ta đã không là một con người ngay từ khi còn bé. Và khi lớn lên, nó vẫn thế. Cậu giả vờ làm trò hề để có thể giao tiếp với mọi người. Rồi cậu sa vào sa đọa khi đi học trên thành phố. Cậu ta lao vào sa đọa, trụy lạc đến nỗi phải sống nhờ vào đàn bà. Lại sa đọa biết bao nhiêu lần như vậy. Và cũng biết bao nhiêu lần phải sống bám vào đàn bà. Đã nhiều lần cậu tự sát nhưng không thành. Rồi lại sa đọa. Cuối cùng cậu cưới một cô gái ngây thơ về làm vợ. Nhưng không lâu sau đó cậu lại trở về con đường cũ. Và rồi vợ của mình bị người khác cưỡng hiếp ngay trước mặt mình mà không làm gì. Cậu xa lạ và chưa bao giờ hiểu được con người. Cậu hoàn toàn không phải là một con người. Và cuối cùng, cậu cũng xa rời được thế giới của loài người, cậu trông như một lão già khi còn chưa tới 40 tuổi.

Đó là cả một quá trình và cuộc đời của một con người không phải là con người. Không biết dùng ngôn từ nào để diễn tả chúng. Khi đọc Thất lạc cõi người, tôi thấy một thứ gì đó xấu xa và không phải là con người ngay bên trong nhân vật chính. Và thấp thoáng đâu đó là hình ảnh của chính chúng ta trong đó. Sự tha hóa con người, sự hèn hạ và nhiều thứ không còn là con người đề hiện hình trên những trang giấy một cách nhẹ nhàng. Đọc chúng, ta vừa cảm nhận được những thứ không phải là con người nhưng nó lại rất nhẹ nhàng, nó không làm ta bị kích động, nó không làm ta đồng cảm hay phản đối. Tất cả chỉ là một sự cảm nhận về một con người không phải là con người trên từng trang giấy. Và đôi lúc chính cúng ta lại chợt hỏi mình, phải chăng ta cũng đang bị mất tư cách làm người?

Truyện không dài. Nó ngắn nhưng lại chứa bên trong rất nhiều thứ, đúng như cái chất mà những tác phẩm kinh điển mang lại. Nếu được đánh giá, tôi sẽ xếp quyển sách này vào danh sách những tác phẩm kinh điển của nhân loại. Bởi nội dung mà nó mang lại quá lớn. Nó chứa đựng những mặt trái của con người nhưng lại được mô tả một cách ngắn gọn và khéo léo qua 3 quyển sổ ghi chép của Yozo. Tôi không biết phải dùng những ngôn từ gì để có thể đánh giá hết được tác phẩm này. Tôi chỉ có thể nói đó là một tác phẩm vô cùng xuất sắc, một kiệt tác mà bạn phải đọc qua trong đời.

Người Nhật có tỷ lệ tự tử rất cao. Đa phần trong đó là những áp lực của cuộc sống và những định kiến mà phong kiến để lại. Họ không dám nhờ vả sự giúp đỡ, cũng không  dám than thở. Những gì họ có thể làm là một mình chống chọi lại với những khó khăn và áp lực trong cuộc sống. Và khi không còn khả năng để làm điều đó nữa, họ tìm đến cái chết như một sự giải thoát. Thất lạc cõi người cũng là một góc nhỏ bên trong đó. Hình ảnh con người của Yozo một phần nào đó cũng giống như những con người đã và đang tự sát kia. Và nó cũng phản phất một phần nào đó chính con người của tác giả, ông đã tự sát đến 5 lần và cho đến lần thứ 5 thì điều đó mới thành công.

Tóm lại, đây là một quyển sách hay và rất đáng mua. Tôi rất may mắn khi được một người bạn giới thiệu cho quyển sách này, quả thật nó rất xứng đáng  để đọc. Và có lẽ một ngày nào đó tôi lại đọc lại nó lần nữa. Sách được xếp vào danh mục Tủ sách tinh hoa văn học, và tôi nghĩ nó xứng đáng để được điều đó và cũng xứng đáng để bạn phải đọc nó qua một lần trong đời. Sách có giá không cao, nhưng giờ cũng không còn nhiều trên thị trường. Cách nhà phát hành sách dường như họ đang chạy theo thị trường, những tác phẩm kinh điển và những tác phẩm hay thì lại quá thiếu thốn về số lượng trong khi tạp văn lại tràn lan. Nếu thấy nó ở một nhà sách nào đó, hãy mua ngay về bạn nhé. Và cuối cùng, bạn hãy đọc nó để thấy được hình ảnh của một con người không còn là con người để có thể hiểu hơn về con người nữa, để không giống như nhân vật chính trong đó.