Truyện về những con khỉ định kiến

Hôm nay đi học, một môn học hoàn toàn không liên quan gì đến xã hội nhưng lại được giảng viên kể cho nghe về câu truyện này. Câu truyện này có lẽ đã quá cũ rồi và có thể trên mạng đã có đầy rẫy ra, nhưng mình vẫn thấy hay nên muốn chia sẻ lại cho mọi người.

Định kiến được hiểu đơn giản là những ký kiến, những hành vi đã được định sẵn, người ta cứ làm theo mà không biết ý nghĩa của nó, không hề biết điều họ đang làm theo là đúng hay là sai. Khi một ai hỏi tại sao lại làm như vậy thì không ai biết, họ đều trả lời rằng vì mọi người đều làm như vậy nên họ làm theo thôi. Trong cuộc sống mà ta đang sống cũng đang như vậy, và thậm chí trong mỗi chúng ta, chúng ta cũng đang làm rất nhiều việc mà chúng ta làm vì mọi người đều đang làm như vậy mà không hề biết tại sao lại làm như vậy, có thể lấy một vài ví dụ như tại sao chúng ta phải đánh răng vào mỗi buổi sáng trong khi buổi tối trước đó ta đã đánh răng sạch sẽ rồi, ở phương Tây không ai làm vậy cả, chúng ta, ngay cả tôi cũng đang làm như vậy bởi vì trước giờ ai cũng làm vậy nên ta cũng làm theo như vậy. Hay tại sao nhiều người nước ngoài họ quay lưng về phía trước khi chèo thuyền, vì trước giờ ai cũng làm như vậy cả nên họ làm theo như vậy. Tôi sẽ không nói gì thêm nhiều nữa, hãy cùng tôi đọc câu truyện này và tự suy ngẫm nhé.

Truyện kể rằng, các nhà khoa học đã tiến hành một cuộc thí nghiệm. Trong thí nghiệm đó có năm con khỉ được nhốt vào một văn phòng. Trong phòng có treo một nảy chuối trên cao và một chiếc thang để có thể leo lên lấy nó. Vì là bản tính, các con khỉ đều muốn leo lên thang để lấy nảy chuối. Nhưng điều thú vị ở đây là mỗi khi có bất kỳ một con khỉ nào leo lên thang thì bốn con khỉ còn lại đều bị xịt nước vào người. Nhiệt độ trong phòng lại thấp nên việc bị ướt cả người là một điều thật sự tồi tệ.

Các con khỉ bắt đầu ý thức được rằng mỗi khi có bất kỳ con nào leo lên thang thì các con còn lại đều bị xịt nước. Thế là mỗi khi có bất kỳ con nào leo lên chiếc thang ấy thì bốn con khỉ còn lại lao vào đánh con khỉ vừa mới trèo thang. Bị đánh như thế nên dần không con nào dám trèo lên thang để lấy chuối cả.

Các nhà khoa học bắt đầu thay một trong năm con khỉ trong phòng bằng một con khỉ khác hoàn toàn không biết gì về quy luật này. Vậy là con khi đó rất tự nhiên trèo lên thang, và ngay lập tức, nó bị bốn con khỉ còn lại lao vào đánh nó. Qua vài lần như thế thì dần dần con khỉ mới đó rút ra được kinh nghiệm rằng nếu trèo lên chiếc thang đó thì sẽ bị các con khỉ còn lại đánh.

Các nhà khoa học tiếp tục thay một con khỉ cũ trong phòng bằng một con khỉ mới thứ hai cũng hoàn toàn không hề biết gì về quy luật này. Vậy là con khỉ đó cứ ngây thơ leo lên chiếc thang đó để lấy nảy chuối. Và cứ như thế, các con khỉ còn lại kể cả con mới vào cũng lao vào đánh con khỉ mới thứ hai vừa trèo lên thang. Mặc dù nó không biết nguyên nhân khiến ba con khỉ kia phải đánh con khỉ trèo lên thang. Nó chỉ biết rằng mỗi khi có một con khỉ nào trèo lên thang thì các con khỉ còn lại phải đánh nó, quy luật là vậy.

Con khỉ thứ hai cũng quen dần, rút kinh nghiệm và không dám leo lên thang nữa. Cả năm con khỉ đều không con nào dám leo lên thang.

Cứ như vậy, các nhà khoa học thay dần dần cho đến khi trong phòng đều là năm con khỉ mới. Lúc này vẫn không con nào dám leo lên thang vì chúng biết rằng hễ có con khỉ nào trèo lên thang là sẽ bị bốn con khỉ còn lại đánh. Mặc dù các nhà khoa học không xịt nước các con khỉ còn lại mỗi khi có một con trèo lên thang nữa, nhưng chúng vẫn cứ đánh bất kỳ con khỉ nào trèo lên chiếc thang đó. Chúng chỉ làm theo các con khỉ đã ở sẵn trong phòng mà không hề biết lý do tại sao lại làm như vậy.