Million years ago – Adele (Một triệu năm về trước)

Tuổi trẻ, đó là cả một sự bồng bột. Đôi khi ta chỉ làm theo những gì mà con tim ta mách bảo. Ta bỏ mặc bạn bè, bỏ mặc gia đình để chạy theo những hy vọng, những hoài bảo ấy. Và rồi khi mọi thứ không được như những gì ta mong ước nữa, tất cả chỉ còn lại là sự hối tiếc, một sự hối tiếc vô bờ bến. Nó cứ dằn vặt ta mãi, cứ như là đã một triệu năm trôi qua vậy.

Hôm nay là một ngày cuối tuần, lại cúp điện từ sáng sớm. Ngồi loay hoay cả buổi sáng mới chỉ quanh quẩn được có mấy thứ lại chẳng đâu vào đâu. Rồi vác một đống bài tập ra để xem lại để vài hôm nữa phải thi, (thực ra thì chỉ là biên tập nó lại vào word để hôm thi còn mở ra xem vì thầy cho xem tài liệu). Loay hoay hý hoáy cũng mất mấy tiếng đồng hồ và cái laptop cùi bắp cũng hết pin mà không có điện để sạc. Vậy là lại xách cái radio ra nghe XoneFM vào ngày cuối tuần.

Tình cờ lại nghe được một giai điệu vô cùng quen thuộc mà lại không nhớ được tên. Thế là tôi đã ghi âm nó lại và chờ cho đến khi có điện mở lên xem bài hát tên gì, thì ra nó là Million years ago của ca sỹ Adele. Đến khi trời tối, lại ngẫm nghĩ nghe nó đến tận mấy lần. Nhìn những ca từ trong đó lại làm dấy lên một cảm xúc vô cùng khó tả.

I only wanted to have fun
Learning to fly, learning to run
I let my heart decide the way
When I was young
Deep down I must have always known
That is would be inevitable
To earn my stripes I’d have to pay
And bear my soul

I know I’m not the only one
Who regrets the things they’ve done
Sometimes I just feel it’s only me
Who never became who they thought they’d be
I wish I could live a little more
Look up to the sky, not just the floor
I feel like my life is flashing by
And all I can do is watch and cry
I miss the air, I miss my friends
I miss my mother; I miss it when
Life was a party to be thrown
But that was a million years ago

When I walk around all of the streets
Where I grew up and found my feet
They can’t look me in the eye
It’s like they’re scared of me
I try to think of things to say
Like a joke or a memory
But they don’t recognize me now
In the light of day

I know I’m not the only one
Who regrets the things they’ve done
Sometimes I just feel it’s only me
Who never became who they thought they’d be
I wish I could live a little more
Look up to the sky, not just the floor
I feel like my life is flashing by
And all I can do is watch and cry
I miss the air, I miss my friends
I miss my mother, I miss it when
Life was a party to be thrown
But that was a million years ago
A million years ago

Thế là tôi quyết định dịch ca khúc ra lời Việt để hiểu hết nội dung của bài hát này.

Và mọi chuyện thật không thể ngờ sau khi tôi dịch nó xong.

Bên trong nó còn chứa đựng một nỗi buồn man mác vô bờ bến mà khó ai có thể cầm lòng được.

Tôi chỉ ước muốn mình được vui vẻ, tôi muốn học cách bay lượn, học cách chạy nhảy.
Và tôi đã để cho con tim mình dẫn lối theo những đam mê ấy khi tôi còn trẻ.
Từ sâu thẳm trong lòng, đáng lẽ ra tôi phải biết đó là một quy luật của cuộc sống.
Để học được bài học thấm thía về giá trị của một con người, tôi đã phải trả một cái giá rất đắt, và nhận ra rằng mình phải trải lòng ra.

Tôi biết không chỉ có mỗi một mình tôi hối tiếc về những gì mà mình đã làm.
Nhưng đôi khi tôi lại cảm thấy rằng chỉ có một mình tôi vẫn chưa bao giờ thành công như tôi đã từng mơ ước.
Ước gì tôi có thể sống lâu thêm được một chút nữa,
Để tiến về phía trước, bỏ lại sau lưng những sai lầm của quá khứ.
Tôi nhận ra rằng cuộc đời này chỉ như một cái nháy mắt,
Và tất cả những gì tôi có thể làm là chỉ có thể đứng nhìn nó trôi qua trước mặt và òa khóc.
Tôi nhớ những người đã từng tồn tại trong cuộc đời tôi, nhớ những người bạn,
Nhớ mẹ hiền, và nhớ cả những gì mà tôi đã từng đánh mất lúc ấy.
Cuộc sống như là một bữa tiệc thật lố lăng.
Nhưng bữa tiệc ấy thật dài và tôi phải hối hận về điều đó rất lâu, cứ như là một triệu năm vậy.

Tôi đã đi bộ quanh tất cả những con phố cũ ngày xưa,
Nơi mà tôi đã từng lớn lên và chập chững những bước đi đầu đời của mình.
Nhưng họ đã không còn nhìn tôi bằng ánh mắt của ngày xưa nữa.
Tôi bắt đầu cảm thấy sợ hãy khi đối diện với họ.
Tôi cố nghĩ ra một điều gì đó để bắt chuyện với họ
Một câu nói đùa hoặc là một kỷ niệm nào đấy
Nhưng họ lại không chấp nhận tôi nữa,
Một người thân trong gia đình họ.

Có thể bạn sẽ thấy sao bản dịch lại dịch khác xa với nghĩa gốc của bài hát quá vậy?

Thật sự đây là một bài hát rất hay cả về giai điệu lẫn ca từ, và nó cũng không thể dễ dàng dịch theo cách thông thường. Trong quá trình dịch nó, tôi đã gặp phải nhiều từ ngữ mà không biết nghĩa là gì. Tôi đã tìm hiểu chúng và cuối cùng cũng dịch được theo sát nghĩa và dễ hiểu nhất.

Nếu chỉ dịch theo cách thông thường là dịch từng từ từ tiến Anh sang tiếng Việt thì bản dịch sẽ khá khó đọc và không đúng nghĩa được. Vì bên trong nó sử dụng rất nhiều từ ngữ ẩn dụ mà nếu không tìm hiểu kỹ, ta sẽ dễ dàng bỏ qua nó.

Nói một cách ngắn gọn dễ hiểu, tôi không dám chắc chắn hay không, nhưng bài hát này có lẽ được lấy ý tưởng từ bộ phim Light of Day của Paul Schrader. Cũng từ đó mà tôi lại rất khó để tìm được từ ngữ chính xác để miêu tả câu “In the light of day” trong bài hát, và tôi đã dùng câu “một người thân trong gia đình họ” để diễn tả cho câu này, có lẽ nó hợp lý nhất vì ta không thể dịch ra nghĩa là “ban ngày” trong trường hợp này được. Và vài ca từ khác mà tôi đã phải tìm hiểu kỹ mới có thể đưa ra lời dịch khá hợp lý trong ngữ cảnh của bài hát này.

Trong bộ phim, Joe, Jeanette và Patti cùng lập một bang nhạc Rock. Joe và Jeanette là hai anh trai và Patti là em gái út. Nhưng Patti đã lén lút tham gia vào một bang nhạc tự do khác. Nhưng mọi chuyện không được thành công như mong đợi. Trước những mặc cảm về những gì mà mình đã làm, Gia đình đã phải rất khó khăn để Patti có thể trở về với gia đình và thoát khỏi sự mặc cảm về những sai lầm trong quá khứ.

Một câu chuyện buồn phải không nào?

Bài hát chính là những dòng tâm sự của cô em gái Patti khi đối mặt với gia đình của mình. Những sự lo sợ, sự mặc cảm trước những sai lầm mà mình đã làm trong quá khứ.

Những kỷ niệm đẹp thì dễ phải nhòa theo năm tháng, nhưng những lỗi lầm, sự đau khổ thì cứ dằn vặt ta mãi, nó khiến ta cảm giác như điều đó thật lâu, thật dài, cứ như hàng triệu năm đã trôi qua vậy.

Ai trong chúng ta mà không mắc phải những sai lầm trong quá khứ. Nó như là một quy luật của cuộc sống. Và ta đã phải trả giá cho nó bằng cả danh dự của mình. Để rồi ta nhận ra rằng mình cần phải trải lòng ra, không thể ích kỷ với những lợi ích của bản thân mình mà bỏ mặc những người thân trong gia đình mình được.

Nhưng vẫn có những người luôn luôn sẵn sàng bỏ qua, sẵn sàng mở rộng cánh tay chào đón chúng ta quay trở về. Đó chính là Gia Đình.

Dù bạn là ai, dù bạn làm gì, thì họ vẫn luôn luôn tha thứ cho bạn, vẫn luôn luôn âm thầm giúp đỡ bạn.

Vì bạn chính là một phần của họ.